Σύνταξη Χηρείας: Πότε τη Δικαιούσαι & Πώς Υπολογίζεται

Από το 2016 και έπειτα, το πλαίσιο για την παροχή συντάξεων χηρείας αναδιαμορφώθηκε σημαντικά, ώστε να επωφελεί μεγαλύτερο αριθμό δικαιούχων και με ευνοϊκότερους όρους.

Έτσι, στο σημερινό άρθρο θα δούμε μαζί:

• Τι είναι η σύνταξη χηρείας,
• Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για τη λήψη σύνταξης χηρείας,
• Σε τι ποσοστά καταβάλλεται η σύνταξη χηρείας και
• Πώς να κάνεις την αίτηση για σύνταξη χηρείας.

Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, με μία σύντομη περιγραφή.

Τι Είναι η Σύνταξη Χηρείας;

Σύνταξη χηρείας ή σύνταξη θανάτου είναι η σύνταξη που καταβάλλεται από τον e-ΕΦΚΑ μετά το θάνατο του συνταξιούχου ή ασφαλισμένου του e-ΕΦΚΑ στους επιζώντες δικαιούχους.

Ειδικότερα, δικαιούχοι της σύνταξης μπορεί να είναι

• ο/η επιζών/-ώσα σύζυγος ή το έτερο μέρος του συμφώνου συμβίωσης
• τα τέκνα του θανόντος (νόμιμα, νομιμοποιηθέντα, αναγνωρισθέντα, υιοθετηθέντα και όσα εξομοιώνονται με αυτά) και
• ο/η διαζευγμένος/-η σύζυγος.

Ωστόσο, ανά κατηγορία δικαιούχων προβλέπονται και ορισμένες προϋποθέσεις, προκειμένου να μπορέσουν τα πρόσωπα αυτά να λάβουν τη σύνταξη χηρείας.

Ποιες Είναι οι Προϋποθέσεις Σύνταξης Χηρείας

Τις προϋποθέσεις για τη λήψη σύνταξης χηρείας θα τις εξετάσουμε, λοιπόν, για τους συζύγους ή τα έτερα μέρη του συμφώνου συμβίωσης, για τα τέκνα και για τους διαζευγμένους συζύγους ξεχωριστά.

Για τους συζύγους ή τα έτερα μέρη του συμφώνου συμβίωσης

Α. Προκειμένου να λάβουν τη σύνταξη χηρείας, οι επιζώντες σύζυγοι ή τα μέρη του συμφώνου συμβίωσης θα πρέπει να έχουν συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας τους.

Βέβαια, εάν ο θάνατος του συνταξιούχου ή ασφαλισμένου επήλθε πριν τη συμπλήρωση του 55ου έτους, τότε ο σύζυγος ή μέρος δικαιούται σύνταξη μόνο για τα 3 επόμενα έτη από το έτος θανάτου.

Από την άλλη, εάν το 55ο έτος συμπληρώνεται όσο πρόκειται να καταβληθεί η σύνταξη, η καταβολή διακόπτεται με τη συμπλήρωση της 3ετίας και επανεκκινεί με τη συμπλήρωση του 67ου έτους ηλικίας του συζύγου ή μέρους.

Ωστόσο, η προϋπόθεση αυτή δεν ισχύει όταν ο σύζυγος ή μέρος του συμφώνου συμβίωσης 

• είναι ανίκανος για την άσκηση κάθε βιοποριστικής εργασίας σε ποσοστό 67% και άνω ή
• έχει τέκνο ή τέκνα που πληρούν τις σχετικές για αυτά προϋποθέσεις.

Β. Ταυτόχρονα, απαιτείται ο γάμος ή το σύμφωνο συμβίωσης να έχει διαρκέσει τουλάχιστον 3 έτη από την ημερομηνία σύναψής τους μέχρι την ημερομηνία θανάτου του συνταξιούχου ή ασφαλισμένου.

Η προϋπόθεση αυτή δεν ισχύει μόνο στις περιπτώσεις όπου

• ο θάνατος οφείλεται πρόδηλα και αναμφισβήτητα σε εργατικό ατύχημα ή σε ανθρωποκτονία,
• κατά τη διάρκεια του γάμου γεννήθηκε ή με το γάμο νομιμοποιήθηκε, αναγνωρίστηκε ή υιοθετήθηκε τέκνο,
• κατά το χρόνο του θανάτου, η χήρα τελούσε σε κατάσταση εγκυμοσύνης, η οποία δεν διεκόπη και το τέκνο γεννήθηκε ζων ή
• ανασυστάθηκε προϋπάρξας γάμος. Εδώ, ο προϋπάρξας και ο εξ ανασυστάσεως γάμος, κατά τη διάρκεια του οποίου απεβίωσε ο συνταξιούχος ή ασφαλισμένος, θα πρέπει να έχουν διαρκέσει συνολικά τουλάχιστον 3 έτη. Παράλληλα, ειδικά ο εξ ανασυστάσεως γάμος θα πρέπει να είχε διαρκέσει τουλάχιστον 6 μήνες.

Για τα τέκνα

Παράλληλα, τα τέκνα (νόμιμα, τα νομιμοποιηθέντα, αναγνωρισθέντα, υιοθετηθέντα και όσα εξομοιώνονται με αυτά) μπορούν να λάβουν τη σύνταξη θανάτου μόνο εφόσον

• είναι άγαμα και δεν έχουν συμπληρώσει το 24ο έτος της ηλικίας τους ή
• είναι άγαμα και ανίκανα για κάθε βιοποριστική εργασία κατά το χρόνο του θανάτου του συνταξιούχου ή ασφαλισμένου, εφόσον η ανικανότητά τους επήλθε πριν από την συμπλήρωση του 24ου έτους της ηλικίας τους. Εδώ, η σύνταξη συνεχίζει να καταβάλλεται και μετά τη συμπλήρωση του 24ου έτους.

Για τους διαζευγμένους συζύγους

Α. Τέλος, για τη λήψη της σύνταξης χηρείας από τους διαζευγμένους συζύγους, θα πρέπει να πληρούνται οι ίδιες προϋποθέσεις που ισχύουν και για τους επιζώντες συζύγους ή μέρη του συμφώνου συμβίωσης.

Β. Ωστόσο, τίθενται και ορισμένες επιπλέον προϋποθέσεις, οι οποίες έχουν ως ακολούθως

• κατά το χρόνο του θανάτου, ο πρώην σύζυγος να κατέβαλλε ή να υποχρεούτο να του καταβάλλει διατροφή που είχε καθοριστεί είτε με δικαστική απόφαση είτε με σύμβαση με τον πλέον δικαιούχο,
• να είχαν συμπληρωθεί 10 έτη έγγαμου βίου, μέχρι τη λύση του γάμου με αμετάκλητη δικαστική απόφαση,
• το διαζύγιο να μην οφείλεται σε ισχυρό κλονισμό της έγγαμης συμβίωσης υπαιτιότητας του τυχόν δικαιούχου,
• το μέσο μηνιαίο ατομικό φορολογητέο εισόδημά του να μην υπερβαίνει το διπλάσιο του ποσού του επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανασφάλιστων Υπερηλίκων που καταβάλλεται από του ΟΓΑ και
• να μην έχει τελεστεί άλλος γάμος ή σύμφωνο συμβίωσης.

Εφόσον, λοιπόν, το καθένα από τα παραπάνω πρόσωπα πληροί τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στην περίπτωσή του, τότε η σύνταξη χηρείας καταβάλλεται στα ποσοστά που βλέπουμε αμέσως παρακάτω.

Σε τι Ποσοστά Καταβάλλεται η Σύνταξη Χηρείας;

Αρχικά, τα ποσοστά της σύνταξης χηρείας υπολογίζονται βάσει του ποσού της σύνταξης που δικαιούνταν ή είχε δικαιωθεί ο αποθανών σύζυγος ή μέρος του συμφώνου συμβίωσης.

Α. Αρχικά, υπολογίζεται η σύνταξη που λαμβάνει ο επιζών σύζυγος ή το μέρος του συμφώνου και ανέρχεται στο 70% της σύνταξης που θα λάμβανε ο αποθανων.

Ωστόσο, υφίσταται μείωση του ποσού αυτού α. εάν ο γάμος έλαβε χώρα μετά τη συνταξιοδότηση του θανόντος λόγω γήρατος και β. η διαφορά ηλικίας μεταξύ του αποβιώσαντος και του συζύγου του, αφαιρουμένου του διαστήματος του γάμου τους, είναι μεγαλύτερη από 10. Η μείωση αυτή επιβάλλεται για κάθε έτος λήψης σύνταξης και υπολογίζεται στα εξής ποσοστά:

• 1% από το 10ο έως και το 20ό έτος,
• 2% από το 21ο έως και το 25ο έτος,
• 3% από το 26ο έως και το 30ο έτος,
• 4% από το 31ο έως και το 35ο έτος και
• 5% για τα έτη από το 36ο και άνω.

Β. Σε δεύτερο στάδιο, υπολογίζεται η σύνταξη που λαμβάνει ο διαζευγμένος σύζυγος. Στην περίπτωση αυτή, μπορούμε να διακρίνουμε στις εξής περιπτώσεις:

• Εφόσον ο γάμος είχε διαρκέσει 10 έτη και λύθηκε με αμετάκλητη δικαστική απόφαση, το ποσό σύνταξης που δικαιούται ο χήρος επιζών σύζυγος επιμερίζεται κατά 75% για χήρο και 25% για διαζευγμένο.
• Για κάθε έτος εγγάμου βίου πέραν του 10ου και μέχρι το 35ο έτος διάρκειας του γάμου, το ποσοστό σύνταξης που δικαιούται ο χήρος μειώνεται κατά 1% στον χήρο και αυξάνεται αντίστοιχα κατά 1% στον διαζευγμένο.
• Για κάθε έτος έγγαμου βίου πέραν του 35ου έτους και έως τη λύση του, το ποσό σύνταξης που δικαιούται ο χήρος επιμερίζεται κατά 50% στον χήρο και 50% στον διαζευγμένο. 
• Εάν δεν υφίσταται επιζών σύζυγος, ο διαζευγμένος δικαιούται το ποσό που θα δικαιούνταν ο επιζών, κατά τα ποσοστά που αναφέραμε παραπάνω.
• Σε περίπτωση, τώρα, περισσότερων δικαιούχων διαζευγμένων το αναλογούν για τον διαζευγμένο κατά τα ως άνω ποσοστά ποσό σύνταξης κύριας και επικουρικής επιμερίζεται εξίσου μεταξύ αυτών.

Γ. Τέλος, το κάθε τέκνο λαμβάνει ανεξαιρέτως 25% της σύνταξης.

Εάν, βέβαια, πρόκειται για τέκνο ορφανό και από τους δύο γονείς το ποσό αυτό ανέρχεται στο 50% για κάθε σύνταξη.

Ολοκληρώνοντας, λοιπόν, την ανάλυση των προϋποθέσεων για τη λήψη σύνταξης χηρείας, αξίζει να δούμε συνοπτικά τι ισχύει με τη διαδικασία της αίτησης για τη λήψη της σύνταξης χηρείας.

Πώς να Κάνεις την Αίτηση για Σύνταξη Χηρείας

Η αίτησή, λοιπόν, για τη λήψη σύνταξης χηρείας μπορεί να γίνει μέσω του ειδικού ιστοτόπου του e-ΕΦΚΑ ή της ειδικής πύλης του gov.gr.

1. Με την είσοδό σου σε οποιονδήποτε από τους δύο ιστοχώρους, ανακατευθύνεσαι σε μία σελίδα όπου ζητούνται οι κωδικοί TAXISnet.
2. Με τη συμπλήρωση των παραπάνω κωδικών, καλείσαι να συμπληρώσεις το ΑΜΚΑ σου, ενώ το ΑΦΜ σου συμπληρώνεται αυτόματα.
3. Έπειτα, βρίσκεσαι στην ιστοσελίδα της Ψηφιακής Απονομής Σύνταξης “ΑΤΛΑΣ”, όπου επιλέγεις την κατηγορία “Κύρια Σύνταξη Λόγω Θανάτου Ασφαλισμένου”.

4. Στο επόμενο παράθυρο, επανεπιλέγεις στο πάνω αριστερά την κατηγορία “ΣΥΝΤΑΞΗ ΕΦΚΑ Θανάτου”.

5. Τέλος, ανακατευθύνεσαι στην τελική φόρμα της αίτησης όπου σου ζητούνται

• τα ατομικά σου στοιχεία,
• η ασφαλιστική και εργασιακή κατάσταση του/της θανόντος/-ούσας,
• οι συντάξεις του/της θανόντος/-ούσας,
• επιπλέον ειδικές πληροφορίες,
• η οικογενειακή κατάσταση του/της θανόντος/-ούσας καθώς και
• λοιπές πληροφορίες ή αιτήματα.

Μετά την παραπάνω διαδικασία, έχεις την ευχέρεια να επιλέξεις προσωρινή αποθήκευση της αίτησης σου, προκειμένου να ανατρέξεις σε μεταγενέστερο χρόνο, ή οριστική υποβολή της.

Ανεξαρτήτως του πότε θα πραγματοποιηθεί τελική υποβολή της αίτησης, η σύνταξη χηρείας ή θανάτου καταβάλλεται υπολογιζόμενου του χρόνου από την ημερομηνία θανάτου του συνταξιούχου ή ασφαλισμένου.

Με Λίγα Λόγια

Από τα παραπάνω, διαπιστώνουμε ότι η σύνταξη χηρείας ή θανάτου μπορεί να διευκολύνει σημαντικά τους εν ζωή στενούς συγγενείς του θανόντος, χωρίς να απαιτείται η πλήρωση εξαιρετικά περιοριστικών προϋποθέσεων.

Ωστόσο, απαιτείται σωστή εκτίμηση και συγκέντρωση όλων των απαραίτητων στοιχείων, προκειμένου να υποβληθεί επιτυχώς η αίτηση σύνταξης χηρείας και να καθοριστεί ορθά το ποσοστό της.

Για το λόγο αυτό, στον Παρασκευά Φορολογά, σε υποστηρίζουμε σε κάθε στάδιο των αιτήσεων για παροχές – όπως είναι η σύνταξη χηρείας – και επιδόματα, μέσω online λογιστικών και φοροτεχνικών υπηρεσιών.

Εάν, λοιπόν, επιθυμείς να γνωρίσεις την υποστήριξη του ΠΦ, δεν έχεις παρά να κατεβάσεις το το ΠΦ app για Android ή iOS ή να επικοινωνήσεις μαζί μας, προκειμένου να πραγματοποιήσεις κάθε αίτησή σου εύκολα και γρήγορα!