Δωρεά: Πότε Φορολογείται & Πώς να τη Δηλώσετε

Η δωρεά και ο τρόπος φορολόγησής της αποτελούν από τα πιο περίπλοκα ζητήματα που έχει να αντιμετωπίσει ένας φορολογούμενος.

Για το λόγο αυτό, στο σημερινό άρθρο θα δούμε μαζί

• Τι θεωρείται ως δωρεά;
• Πώς φορολογείται η δωρεά;
• Πότε ισχύει αφορολόγητο για τη δωρεά;
• Πώς γίνεται η δήλωση φόρου δωρεάς;

Ας ξεκινήσουμε με το τι θεωρείται (και τι δε θεωρείται) δωρεά.

Τι Θεωρείται ως Δωρεά;

Στις περισσότερες συμβάσεις παροχής υπηρεσιών ή αγαθών, το ένα μέρος αναλαμβάνει να παράσχει τις υπηρεσίες/αγαθά, ενώ το άλλο να καταβάλει αντίστοιχο αντάλλαγμα.

Στη σύμβαση δωρεάς, όμως, το ένα μέρος συμφωνεί να παράσχει στο άλλο ορισμένο περιουσιακό αντικείμενο, χωρίς το άλλο να υποχρεούται να του αποδώσει κάποιας μορφής αντίτιμο.

Ως περιουσιακό αντικείμενο της δωρεάς νοούνται τα χρήματα αλλά και οτιδήποτε άλλο μπορεί να αποτιμηθεί σε χρήμα, όπως είναι οι μετοχές, τα οχήματα ή τα ακίνητα.

Αυτό που θα πρέπει να προσέξουμε εδώ είναι ότι αναφερόμαστε σε παροχή αντικειμένου με σύμβαση. Δηλαδή, τα μέρη δηλώνουν ρητά την επιθυμία τους να δεσμευτούν νομικά από την σύμβαση δωρεάς.

Έτσι, δε θεωρούνται δωρεές όσες παροχές πραγματοποιούνται για λόγους «φιλοφροσύνης», χωρίς την επιθυμία νομικής δέσμευσης. Για παράδειγμα, τέτοιες είναι τα δώρα γενεθλίων, το κέρασμα δείπνων, η φιλοξενία με διανυκτέρευση, κλπ.

Επίσης, δωρεές δε θεωρούνται οι παροχές από γονείς προς τα τέκνα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, έχουμε γονική παροχή.

Έχοντας κατανοήσει, λοιπόν, τι θεωρείται και τι δε θεωρείται δωρεά, ας δούμε τι ισχύει με τη φορολογία δωρεών.

Πώς Φορολογείται η Δωρεά;

Για τη φορολόγηση της δωρεάς, ρόλο παίζει η συγγενική σχέση αυτού που δέχεται τη δωρεά (δωρεοδόχος) με αυτόν που κάνει τη δωρεά (δωρητής).

Εκείνοι, λοιπόν, που δέχονται τη δωρεά κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες:

Κατηγορία Α’:

• Ο σύζυγος του δωρητή,
• Το πρόσωπο το οποίο είχε συνάψει σύμφωνο συμβίωσης με τον δωρητή,
• Οι κατιόντες πρώτου βαθμού (τέκνα-περίπτωση γονικής παροχής),
• Οι κατιόντες εξ αίματος δεύτερου βαθμού (εγγόνια) και
• Οι ανιόντες εξ αίματος πρώτου βαθμού (γονείς).

Κατηγορία Β’:

• Οι κατιόντες εξ αίματος τρίτου και επόμενων βαθμών (δισέγγονα κ.ο.κ.),
• Οι ανιόντες εξ αίματος δεύτερου και επόμενων βαθμών (παππούδες, γιαγιάδες, κ.ο.κ.),
• Τα εκούσια ή δικαστικά αναγνωρισθέντα τέκνα έναντι των ανιόντων (γονείς κ.ο.κ.) του πατέρα που τα αναγνώρισε
• Οι κατιόντες (τέκνα κ.ο.κ.) του αναγνωρισθέντος έναντι του αναγνωρίσαντος και των ανιόντων αυτού (γονείς κ.ο.κ.),
• Οι αδελφοί (αμφιθαλείς ή ετεροθαλείς)
• Οι συγγενείς εξ αίματος τρίτου βαθμού εκ πλαγίου (ανίψια, θείοι, θείες),
• Οι πατριοί και οι μητριές,
• Οι τέκνα από προηγούμενο γάμο του συζύγου,
• Οι τέκνα εξ αγχιστείας (γαμπροί – νύφες) και
• Οι ανιόντες εξ αγχιστείας (πεθεροί – πεθερές).

Κατηγορία Γ’:

• Οποιοσδήποτε άλλος εξ αίματος ή εξ αγχιστείας συγγενής του κληρονομουμένου και
• Εξωτικός, δηλαδή πρόσωπο που δε συνδέεται με συγγενικό δεσμό.

Βάσει αυτής της κατηγοριοποίησης αυτής διαφοροποιείται και ο φόρος που επιβάλλεται για τη δωρεά.

Για να κατανοήσουμε, όμως, τη διαφοροποίηση στη φορολογία, θα πρέπει να διακρίνουμε στις εξής περιπτώσεις:

Α. Φορολογία δωρεάς χρηματικών ποσών

Όταν η δωρεά έχει ως αντικείμενο χρηματικό ποσό, τότε ο φόρος που καταβάλει εκείνος που δέχεται την δωρεά ακολουθεί συντελεστή

• 10%, εάν είναι δικαιούχος της Α’ Κατηγορίας (μετά την αφαίρεση αφορολόγητου 800.000€),
• 20%, εάν είναι δικαιούχος της Β’ Κατηγορίας και
• 40%, εάν είναι δικαιούχος της Γ’ Κατηγορίας.

Για παράδειγμα, εάν ο φίλος Φ1 έδωσε ως δωρεά στο φίλο του Φ2 30.000€, τότε ο Φ2 φορολογείται με το συντελεστή της Γ’ Κατηγορίας. Επομένως, έχουμε: 30.000 x 40/100 = 12.000€ φόρος για τη δωρεά.

Β. Φορολογία δωρεάς άλλων περιουσιακών αντικειμένων

Σε περίπτωση όπου η δωρεά αφορά άλλο περιουσιακό αντικείμενο, τότε για τη φορολόγηση της ακολουθούνται οι συντελεστές που αναφέρονται στους πίνακες:

Για την καλύτερη κατανόησή μας, ας πάρουμε και το εξής παράδειγμα:

Έστω ότι έχουμε δωρεά από τη θεία Θ προς τον ανιψιό Α ενός ακινήτου αξίας 210.000€.

Η σχέση μεταξύ Θ και Α κατατάσσει τον Α στην Κατηγορία Β’ και, επομένως ο Α θα φορολογηθεί βάσει του δεύτερου πίνακα. Έτσι:

Α. Για τα πρώτα 30.000€ δεν εφαρμόζεται φορολογικός συντελεστής.

Β. Για τα επόμενα 70.000€ θα εφαρμοστεί φορολογικός συντελεστής 5%, οπότε έχουμε: 70.000 x 5/100 = 3.500€ φόρος.

Γ. Για το υπόλοιπο ποσό (και μέχρι τα 200.000€) θα εφαρμοστεί συντελεστής 10%. Το υπόλοιπο ποσό που απομένει ισούται με 210.000 – 30.000 – 70.000 = 110.000€. Επομένως, έχουμε: 110.000 x 10/100 = 11.000€ φόρος.

Δ. Συνολικά, ο τελικός φόρος που θα επιβληθεί στον Θ για τη δωρεά θα είναι 3.500 + 11.000 = 14.500€.

Ωστόσο, ανά περίπτωση δωρεάς ισχύουν και ορισμένα όρια αφορολογήτου, όπως φαίνονται παρακάτω.

Πότε Ισχύει Αφορολόγητο για τη Δωρεά;

Για τη δωρεά ισχύουν δύο είδη αφορολογήτου: το πρώτο εφαρμόζεται ειδικά για τους δικαιούχους της Α’ Κατηγορίας, ενώ το δεύτερο για τις λοιπές Κατηγορίες.

Ειδικά για τα πρόσωπα της Α’ Κατηγορίας, είδαμε ότι εφαρμόζεται αφορολόγητο όριο έως 800.000€, ανεξαρτήτως του εάν η δωρεά γίνεται σε χρήμα ή σε άλλο περιουσιακό αντικείμενο.

Προσοχή: Όσον αφορά τη δωρεά σε χρήμα, ρητά ορίζεται ότι το αφορολόγητο ισχύει για τα ποσά που μεταφέρονται μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων (π.χ. τραπεζών).

Για τα πρόσωπα των Κατηγοριών Β’ και Γ‘, δεν ισχύει αφορολόγητο για τις δωρεές χρηματικών ποσών. Αφορολόγητο έχουμε μόνο για τις δωρεές άλλων περιουσιακών αντικειμένων, το οποίο καθορίζεται στα

• Έως 30.000€ για την Β’ Κατηγορία και
• Έως 6.000€ για την Γ’ Κατηγορία,

όπως φαίνεται και στους παραπάνω πίνακες.

Το αφορολόγητο εδώ εφαρμόζεται ανεξαρτήτως από το γενικό αφορολόγητο ετήσιου εισοδήματος.

Ολοκληρώνοντας, λοιπόν, την ανάλυσή μας πάνω στο πώς φορολογούνται γενικά οι δωρεές, ας προχωρήσουμε στο τελευταίο κομμάτι του άρθρου μας: πώς γίνεται η δήλωση φόρου δωρεάς.

Πώς Γίνεται η Δήλωση Φόρου Δωρεάς;

Πλέον, η όλη δήλωση φόρου δωρεάς μπορεί πραγματοποιείται ηλεκτρονικά μέσω της εφαρμογής της ΑΑΔΕ myPROPERTY.

Έντυπη δήλωση δικαιολογείται, όταν αποδεικνύεται τεχνική αδυναμία ηλεκτρονικής υποβολής δήλωσης. Εδώ, η έντυπη δήλωση υποβάλλεται σε φυσικό κατάστημα ΔΟΥ και μετά από σχετική αίτηση των υπόχρεων σε δήλωση και απόφαση του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Εφαρμογής Φορολογίας Κεφαλαίου και Περιουσιολογίου της ΑΑΔΕ.

Συνοπτικά, για τη διαδικασία δήλωσης αξίζει να αναφερθούν τα εξής:

Α. Για την είσοδο στην εφαρμογή myPROPERTY, απαιτούνται το όνομα χρήστη και ο κωδικός λογαριασμού TAXISnet.

Β. Με την είσοδο, επιλέγεται η ένδειξη “Δημιουργία” στο κάτω τμήμα της ιστοσελίδας υπό τον τίτλο “Νέα Δήλωση”.

Εάν η δωρεά αφορά κινητά ή χρήματα, τότε η δήλωση μπορεί να γίνει απευθείας από τον δωρητή ή δωρεοδόχο. 

Σε περίπτωση ακινήτων, απαιτείται πρώτα η σύνταξη συμβολαιογραφικού εγγράφου και, έπειτα, η δήλωση πραγματοποιείται από τον συμβολαιογράφο.

Γ. Μετά την επιλογή της παραπάνω ένδειξης, ανοίγει το παράθυρο εκκίνησης της δήλωσης φόρου για δωρεά, μετά από το οποίο ο κάθε ενδιαφερόμενος οφείλει να συμπληρώσει τα στοιχεία της δωρεάς.

Δ. Με την υποβολή της δήλωσης, εκδίδεται αμέσως η πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου και κοινοποιείται στον υπόχρεο καταβολής.

Ε. Υπόχρεος καταβολής θεωρείται ο δωρεοδόχος, δηλαδή το πρόσωπο που δέχεται τη δωρεά.

ΣΤ. Η καταβολή του φόρου δωρεάς πραγματοποιείται σε 12 διμηνιαίες δόσεις για τους ενήλικους φορολογούμενους και σε 24 διμηνιαίες δόσεις για τους ανήλικους φορολογούμενους. Η κάθε δόση δεν μπορεί να είναι μικρότερη από 500€.

Ωστόσο, εάν ο φόρος εξ ολοκλήρου και εφάπαξ εντός της προθεσμίας της πρώτης δόσης δικαιούται έκπτωση 5% επί του συνολικού φόρου.

Εννοείται ότι σε περίπτωση που ο συνολικός φόρος είναι μικρότερος από 500€, καταβάλλεται αναγκαστικά σε μία δόση και χωρίς την παραπάνω έκπτωση.

Τέλος, όταν η δήλωση αφορά μόνο κινητά και η καταβολή του φόρου δεν μπορεί να διασφαλιστεί, ο φόρος βεβαιώνεται σε μία δόση και καταβάλλεται εντός τριών ημερών από τη βεβαίωση.

Κλείνοντας, λοιπόν, και με αυτό το κομμάτι, ας κάνουμε μία σύνοψη των όσων είδαμε στο παρόν άρθρο μας.

Συνοψίζοντας

Συνολικά, αναφερθήκαμε στο τι θεωρείται και τι δε θεωρείται δωρεά, τι ισχύει με τη φορολογία και το αφορολόγητο δωρεών και πώς γίνεται η δήλωση φόρου δωρεάς.

Τόσο η φορολογία δωρεών όσο και η διαδικασία δήλωσης φόρου δωρεών εμφανίζουν ιδιαίτερες δυσκολίες, καθώς διαφοροποιούνται αναλόγως της σχέσης δωρητή-δωρεοδόχου και του αντικειμένου που μεταβιβάζεται με τη δωρεά.

Ο Παρασκευάς Φορολογάς, λοιπόν, είναι εδώ για να σου λύσει κάθε απορία σχετικά με τη φορολογία δωρεών ή άλλων εισοδημάτων, πραγματικών ή τεκμαρτών, όπως επίσης και να σε καθοδηγήσει σε κάθε στάδιο υποβολής δηλώσεων.

Εάν επιθυμείς να γνωρίσεις τις υπηρεσίες του ΠΦ, επικοινώνησε μαζί μας ή κατέβασε το ΠΦ app για Android ή iOS, ώστε να λάβεις κάθε δυνατή πληροφόρηση και να πραγματοποιήσεις τη δήλωσή σου σε μόλις 10 λεπτά!